Władysław z Gielniowa

Władysław z Gielniowa

Najdawniejszy z dawnych
O średniowiecznych polskich muzykach czy pisarzach wiemy niewiele, na tyle ile pozwalają zachowane dzieła czy przekazy. Jednak wielu wybitnych twórców pozostaje anonimowa, a tym samym do dnia dzisiejszego poznaliśmy tylko kilku średniowiecznych artystów pochodzących z Polski.
Jednym ze najdawniejszych twórców znanych z imienia był Władysław z Gielniowa, który to był zarówno poetą jak i muzykiem, a także księdzem i zakonnikiem. Władysław z Gielniowa żył w latach ok. 1440 – 1505 i jest jednym z pierwszych autorów związanych z Warszawą. Warto wspomnieć, że jest on również patronem stolicy.

Poetycki muzyk

Marcin Jan urodził się w jednej z ubogich mieszczańskich rodzin w Gielniowie niedaleko Opoczna. W 1462 roku skończył szkołę parafialną i w tym samym roku postanowił rozpocząć studia na Akademii Krakowskiej. Szybko jednak przekonał się, że nie jest to droga odpowiednia dla niego i rzucił studia. Postanowił wstąpić do zakonu bernardynów w Krakowie. Bernardyni to reformistyczny odłam franciszkanów. Nazywano ich również obserwantami. Wówczas przyjął to imię Ładysław (Władysław), pod którym tworzył swoje dzieła.
W zakonie Władysław z Gielniowa dwa razy pełnił funkcję prowincjała. Starał się usprawnić organizację zakonu, a także próbował podnieść poziom zarówno formacyjny jak i intelektualny zakonników. W okresie 1486-87 pełnił funkcję egzaminatora odnośnie cudów odbywających się za sprawą św. Szymona z Lipnicy. Dwukrotnie brał również udział w kapitułach generalnych zakonu w Urbino (1490) i w Mediolanie (1498). Sam założył dwa domy zakonne w Skępem i Połocku.
Władysław z Gielniowa był prekursorem wprowadzania języka polskiego do nabożeństw kościelnych.
Ostatnie lata swojego życia spędził w warszawskim klasztorze św. Anny, gdzie był kaznodzieją i gwardianem. Będąc w Warszawie został duchownym doradcą i powiernikiem księżnej mazowieckiej Anny.
Zmarł 4 maja 1505 roku.

Dla ludu i współbraci
Jeśli chodzi o twórczość Władysława z Gielniowa to skupiała się ona przede wszystkim na modlitwach i pieśniach kościelnych. Jako jeden z nielicznych pisał zarówno po łacinie jak i po polsku tak, by nawet prosty lud mógł wychwalać Pana jego utworami.
Jego pieśni oparte są przede wszystkim na znanych wówczas wątkach apokryficznych. Bardzo często zauważyć można mocne przywiązanie do kultu maryjnego oraz nabożeństwo z jakim traktował Jezusa.
Mówiąc o twórczości Władysława z Gielniowa wymienimy tylko jego najważniejsze dzieła muzyczne pomijając jego twórczość literacką, a także dzieła, których autor nie jest do końca ustalony. Tak więc do najważniejszych polskich pieśni zaliczyć możemy tutaj:

  • pieśń na Boże Narodzenie Augustus kiedy krolował
  • pieśń pasyjna Żołtarz Jezusów
  • pieśń Jasne Krystowo oblicze
  • pieśń – modlitwa do Jezusa o siedem darów Ducha Św. Jezu, Zbawicielu ludzski
  • pieśń o tematyce maryjnej Anna, niewiasta niepłodna
  • pieśń o tematyce maryjnej Już się anieli wiesielą
  • Natomiast jeśli chodzi o łacińskie dzieła warto wymienić przede wszystkim pieśń do Matki Bożej na czas zarazy

Ten skromny dorobek pozwolił zaistnieć językowi polskiemu w kościołach, lud mógł włączać się w nabożeństwo i miał w nim swój udział. Dzięki tym pieśniom mogli wychwalać Boga i rozmawiać z nim. Jego twórczość zapoczątkowała zmiany w utworach sakralnych, które powstawały w późniejszym okresie.

Marta Kotas 2008.09.03

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :