Dorobek artystyczny Michała Wywiórskiego obejmuje liczne pejzaże, orientalne sceny rodzajowe, obrazy przedstawiające polowania oraz dzieła o charakterze religijnym. Malarz brał też udział w kilku projektach realizowanych wraz z Wojciechem Kossakiem, Julianem Fałatem oraz Janem Stanisławskim. Wypełniał on partiami pejzażowymi słynne panoramy, między innymi „Przejście przez Berezynę” i „Bem w Siedmiogrodzie”.
Michał Gorstkin Wywiórski urodził się 14 marca 1861 roku w Warszawie. Początkowo studiował on chemię w Rydze, a następnie w Zurychu. Dopiero podczas pobytu w Szwajcarii artysta zaczął próbować swoich sił w malarskim oraz rzeźbiarskim rzemiośle. Jego amatorska nauka szybko została poparta wiedzą teoretyczną oraz umiejętnościami zdobytymi dzięki studiom w pracowni Karla Rauppa i Nikolausa Gyssisa – pedagogów z monachijskiej akademii. W tym samym czasie Wywiórski doskonalił swój warsztat pod czujnym okiem znanego w Monachium rodaka – Józefa Brandta.
Malarz zadebiutował jeszcze podczas studiów artystycznych – w 1884 roku zaprezentował on publiczności zgromadzonej w krakowskiej siedzibie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych dzieło zatytułowane „Nad morzem”. W tym samym roku Wojciech Kossak i Julian Fałat zaprosili Michała Wywiórskiego do wspólnego malowania panoramy „Przejście przez Berezynę”. W gronie artystów znalazł się także wybitny pejzażysta oraz twórca tzw. „klasy pejzażowej” – Jan Stanisławski.
W 1896 roku malarz zaangażował się w malowanie kolejnej panoramy zatytułowanej „Bem w Siedmiogrodzie”. Jego udział w tym projekcie był możliwy dzięki zaproszeniu otrzymanemu od Jana Styki. Trzy lata później Wywiórski wyruszył do Hiszpanii, gdzie wraz z Wojciechem Kossakiem przygotowywał się do namalowanie „Somosierry”. Artysta miał zapełnić większą część nieukończonego nigdy dzieła swoimi pejzażami. Ostatecznie pomysł ten nie został jednak zrealizowany i zamiast „Somosierry” powstała inna panorama, zatytułowana „Bitwa pod piramidami”.
Inspiracje twórcze czerpał Wywiórski z podróży, zwiedził on między innymi: Włochy, Hiszpanię, Egipt, Norwegię, Szwecję, Krym i Holandię.
Liczne sukcesy na polu artystycznym sprawiły, że Michał Wywiórski nie miał problemów ze znalezieniem sponsorów. W swoich późniejszych działaniach twórczych mógł liczyć na wsparcie finansowe ze strony ks. Zdzisława Czartoryskiego oraz hrabiego Edwarda Raczyńskiego. Jego prace trafiały też do zbiorów kolekcjonerów dzieł sztuki, takich jak: Ignacy Korwin-Milewski, dr Kahanowicz oraz Edward Rejchan.
Michał Gorstkin Wywiórski zmarł 30 maja 1926 roku w Berlinie.
Artysta jest znany z naturalistycznych przedstawień krajobrazów. Spod jego pędzla wychodziły nadwarciańskie i nadnoteckie pejzaże, a także widoki pokrytych śniegiem pól, wzgórz i lasów. Niezależnie od tego, co pojawiało się na płótnach Michała Wywiórskiego, jego obrazy były na wskroś przesiąknięte duchem naturalizmu. Pejzaże wiernie oddawały rzeczywisty obraz miejsc oraz przyrody, bez zbędnych upiększeń lub eksperymentów artystycznych. Na obrazach Wywiórskiego pojawiały się także wizerunki prostych ludzi, którzy przedstawiani byli zwykle podczas wykonywania codziennych czynności (vide „Ognisko”, „Zbieracze morszczyny nad brzegiem morza”).
Szczególną maestrią odznaczają się pejzaże morskie, które ukazują bogactwo subtelnie zróżnicowanych odcieni pieniących się fal oraz tafli wody, na której mienią się ostatnie promienie zachodzącego słońca. Niektóre dzieła przedstawiają pokryte gęstymi obłokami niebo, które stanowi naturalne przedłużenie skalistego brzegu. Piana będąca efektem rozpryskiwania się fal jest tutaj wizualnym substytutem kłębiących się na nieboskłonie chmur. Efektem takiego przedstawienia krajobrazu jest obraz całkowitej jedności i harmonii dwóch żywiołów – wody oraz powietrza.
Na płótnach Michała Wywiórskiego pojawiały się także statyczne łodzie rybackie oraz położone nieopodal brzegu chaty. Kutry rybackie oraz niewielkie statki były dla artysty nie tylko elementami charakterystycznymi dla morskich pejzaży, ale również stanowią pretekst do różnicowania stopnia przejrzystości wody oraz eksperymentowania z lustrzanym odbiciem morskiej tafli.
Oprócz pejzaży dorobek twórczy Michała Gorstkina Wywiórskiego obejmuje także orientalne sceny rodzajowe, wizerunki egzotycznych jeźdźców, polowania oraz obrazy o charakterze religijnym.
Bibliografia:
http://www.pinakoteka.zascianek.pl/Wywiorski/Wywiorski_bio.htm
http://www.artbiznes.pl/jsp/artbiznes/artysci.jsp?Typ=detal&IdArtysty=107786
http://www.cmm.pl/index.php?main=arch&lang=pl_&aid=28
Nina Kinitz 5 sierpnia 2009
