Jerzy Fedkowicz – twórca mieniących się kolorami płócien

Jerzy Fedkowicz – twórca mieniących się kolorami płócien

Jerzy Fedkowicz był nie tylko malarzem, ale również ilustratorem i pedagogiem. Artysta udzielał się aktywnie w środowisku kolorystów, o czym świadczy jego członkowstwo w Cechu Artystów Polskich „Jednoróg” i Zworniku. Ponadto uczestniczył on także w wystawach Grupy Dziesięciu i Nowej Generacji.
Jerzy Fedkowicz przyszedł na świat w 1891 roku w miejscowości Stefanówka na Podolu. Pierwsze lata nauki malarskiego rzemiosła spędził on w moskiewskich pracowniach Bolszakowa i Juona. W tym czasie studiował on także prawo. Od roku 1913 artysta kształcił się w Szkole Zachęty Sztuk Pięknych, a dodatkowo uzupełniał swoją wiedzę podczas prywatnych lekcji prowadzonych przez Lansere’a i Somowa. W 1921 roku, po opuszczeniu murów krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie Fedkowicz studiował pod kierunkiem Wojciecha Weissa, młody malarz podjął decyzję o kontynuowaniu nauki w Paryżu. Do Francji wyjechał on w tym samym roku i przebywał tam jako stypendysta rządowy aż do roku 1923. Po przyjeździe do Polski Fedkowicz uczył krakowskich gimnazjalistów rysunku.
Działalność Jerzego Fedkowicz nie ograniczała się jedynie do tworzenia obrazów oraz edukowania młodych malarzy. Z powodzeniem uprawiał on publicystykę, a jego artykuły związane tematycznie ze sztuką zamieszczane były na łamach zdominowanego przez kapistów „Głosu Plastyków”, jak również w „Przeglądzie Artystycznym” i „Sztukach Pięknych”. Przez krótki czas Fedkowicz projektował także scenografię zdobiącą scenę krakowskiego Teatru Miejskiego im. J. Słowackiego. Czas upływał artyście na tworzeniu, wystawianiu swych dzieł i działalności edukacyjnej. Był on także aktywnym członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków.
Jerzy Fedkowicz w sposób szczególny zabiegał o zachowanie wysokiego poziomu edukacji młodych malarzy. W tym celu prowadził on Wolną Szkołę Malarstwa i Rysunków Ludwiki Mehofferowej, którą zarządzał aż do 1931 roku. Ukoronowaniem działalności pedagogicznej Jerzego Fedkowicza, było przyznanie mu profesury na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych w 1945 roku. Ponadto artysta troszczył się o edukację studentów jako dziekan Wydziału Malarstwa oraz prorektor macierzystej uczelni.
Twórczość Jerzego Fedkowicza ewoluowała na przestrzeni lat, jednak przez cały czas artysta skupiał się najbardziej na odkrywaniu możliwości, jakie daje różnicowanie barw na płótnie. Początki jego działalności artystycznej związane były z fascynacją kubizmem. Młody malarz interesował się także sposobami wydobycia jak największej ilości subtelnych tonów z wąskiej gamy barw. W jego wczesnej twórczości widoczne są próby dążenia do monochromatyzmu oraz duża staranność w odpowiednim doborze kompozycji. Charakterystyczny dla siebie styl przelewania obrazów i odczuć na płótno wykształcił ów artysta w 1925 roku. Niemały wpływ na rozwój twórczy Fedkowicza miał jeden z jego nauczycieli – Wojciech Weiss, który wprowadził młodego malarza w arkana sztuki symbolistycznej.
Najbardziej inspirująco podziały na Jerzego Fedkowicza poglądy wygłaszane przez kapistów. Polscy koloryści uważali, że kolor jest kluczem do stworzenia określonego nastroju dzieła, dlatego też stawiali na pierwszym miejscu nie temat obrazu, tylko zestawienie barw, które dodatkowo wyznaczały kształty przedmiotów. Fascynacja koloryzmem pojawiła się u Fedkowicza w latach trzydziestych, wtedy to właśnie stosowane przez niego barwy uległy zintensyfikowaniu Kolorowe plamy różnicowały fakturę płótna i sprawiały, że tworzywo stawało się chropawe, a jego powierzchnia nie była już regularną płaszczyzną. Jego paleta barw była raczej stonowana i zawierała się zazwyczaj w zróżnicowanych odcieniach brązu, błękitu zieleni lub beżu. Niekiedy jednak obrazy wyróżniały się użyciem wyrazistego oranżu lub intensywnej czerwieni. Przejawy fascynacji ideami kolorystów widoczne są na przykład na płótnie zatytułowanym „Ogród”.
Obrazy kapistów nie szokowały odbiorców ukazaniem kontrowersyjnego tematu, gdyż ugrupowanie to wybierało jedynie tematy neutralne. Były to najczęściej martwe natury lub pejzaże. W latach czterdziestych martwa natura kwiatowa oraz płótna przedstawiające krajobrazy zdominowały także sztukę Jerzego Fedkowicza. Pewną ewolucją w twórczości malarza z tego okresu było wprowadzenie elementów dekoracyjnych na niektórych pejzażach przedstawiających okolice Krakowa. Artysta poszerzył także swoją gamę kolorów o jaśniejsze odcienie barw. Do obrazów tego okresu zalicza się między innymi „Pejzaż z domami”.
Ostatni etap twórczości malarza przypada na lata pięćdziesiąte. Na początku tego okresu powstały obrazy podporządkowane doktrynie socrealistycznej („Zbieranie jabłek”), lecz po roku 1954 artysta zaczął malować kobiece akty. Obrazy Fedkowicza z tego okresu charakteryzowały się zwiększoną ekspresją oraz zrytmizowaniem kształtów. W 1958 roku artysta odbył podróż do Paryża, wynikiem której była fascynacja sztuką abstrakcyjną. Jerzy Fedkowicz zmarł w Krakowie 1959 roku.

Nina Kinitz 17 grudnia 2008

Share

Written by:

3 883 Posts

View All Posts
Follow Me :